„Złote” pytania w coachingu

„Kiedy wyeliminuje się wszytko co niemożliwe, cokolwiek pozostanie, choćby nie wiem jak nieprawdopodobne, musi być prawdą.”

Sherlock Holmes

Klienci w coachingu są różni. Dla tych, którzy lubią rozwiązywać zagadki kryminalne mam narzędzie, które może być w takich przypadkach bardzo użyteczne. Podobno tę technikę wykorzystują także niektórzy dziennikarze.

Taktyka kryminalistyczna polega na ustaleniu drogi do celu, czyli wyjaśnienia zagadki kryminalnej poprzez udzielenie odpowiedzi na siedem „złotych” pytań:

Kto?

Co?

Gdzie?

Za pomocą czego?

Dlaczego?

W jaki sposób?

Kiedy?

Próba udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania pozwala na określenie metodyki postępowania w celu rozwiązania zagadki kryminalnej a tym samym podjęcia decyzji jakiego rodzaju środki i metody należy użyć do jego osiągnięcia/rozwiązania zagadki kryminalnej.

W coachingu także może zostać użyta ta technika do poszukiwania przyczyn pojawiających się problemów, które można następnie przeformułować w cel. Narzędzie to może być użyte zarówno w trakcie sesji coachingowej, jak też przez coacha dla oceny (jego zdaniem) trudnej sesji.  Jest to technika podobna do metody Diagram rybia ość, która była prezentowana w jednym z wpisów. I tu i tam po uzyskaniu odpowiedzi na czym polega problem i jakie są przyczyny można przejść do sformułowania celu SMARTER*, a pozyskane dzięki temu narzędziu informacje użyć do przygotowania nowego planu działania, uwzględniającego posiadane przez Klienta zasoby. Coaching pomaga w osiąganiu celów, a nie rozwiązywaniu problemów, stąd też problem należy zamienić na cel.

Niektórzy coachowie uważają, że „złote” pytania to 6 pytań zaczynających się od: Co?, Gdzie?, Kiedy?, Dlaczego?, Kto? oraz Jak?

Znakomity efekt przynoszą zawsze pytania otwarte. Jest wierszyk, który pomaga zapamiętać od jakich słów zaczynają się pytania otwarte, które niektórzy także nazywają „złotymi pytaniami”.

Oto on:

Siedmiu przyjaciół człowiek ma, dzięki nim wie, co wie, zwą się:
Ile?, Kto?, Co?, Jak? Kiedy?, Czemu?, Gdzie?.

(autor wierszyka nieznany)

Warte rozważenia jest także zadawanie pytań typu Clean, np. pytanie: „Czy jesteś gotowy znaleźć wyjście z tej sytuacji?” lub” Czy chciałbyś jeszcze powiedzieć mi coś więcej na ten temat? ” po wypowiedzi Klienta:„Utknąłem w tej sytuacji”. Choć technicznie są to pytania zamknięte, w pewnych okolicznościach ze względu na kontekst stają się pytaniami otwartymi, gdyż dają Klientowi kolejne możliwości. Nie chodzi o „popychanie” Klienta, ale poszerzanie jego możliwości, aby ten w momencie dla niego najbardziej odpowiednim rozpoczął zmianę.

Istotne jest, żeby zadawać jasne, proste i konkretne pytania. Im mniej wstępów, tym lepiej. Im bardziej pytania odnoszą się do sedna sprawy, tym lepiej. Nie chodzi o to, żeby zbierać informacje w ogóle, ale żeby Klient uzyskał nowe spojrzenie na sprawę. Chodzi też o to, aby Klient nie poczuł się, jak na przesłuchaniu (kolejno po sobie można zadać ok. trzy  -pięć pytań).

Przykładowy sposób wykorzystania narzędzia w coachingu:

Sformułuj i nazwij problem:

A następnie odpowiedz na siedem pytań:

Co? Co się wydarzyło/wydarza, jakie owo wydarzenie ma kształt i rozmiar?

Gdzie? Gdzie to się zdarzyło/zdarza?

W jaki sposób? Jak doszło/dochodzi do tego zdarzenia? Jaki był/jest jego przebieg i jak się zachowałeś/zachowujesz?

Kto? Przedstaw osoby, które wystąpiły/występują w tym zdarzeniu.

Dlaczego? Jakie pobudki kierowały/kierują działaniami osób biorących udział w zdarzeniu? (dla osób, które mają złe doświadczenia z pytaniem dlaczego? – można zadać pytania: Co spowodowało ten problem? Jakie pobudki kierowały/kierują działaniami osób biorących udział w zdarzeniu?)

Jakimi środkami? Przy pomocy kogo i z użyciem jakich środków osoby brały/biorą udział w zdarzeniu?

Kiedy? Jaki był/jest czas pojawiania się problemu?

Znając powyższe odpowiedzi, co chcesz z tym zrobić?

Jak sformułujesz cel?

Czy cel spełnia zasadę SMARTER*?, itd.

Oczywiście nie trzeba sięgać aż do taktyki kryminalnej. Można zadać pytania otwarte. Jak się zaczynają pytania otwarte?

„Siedmiu przyjaciół człowiek ma, dzięki nim wie, co wie, zwą się:
Ile?, Kto?, Co?, Jak? Kiedy?, Czemu?, Gdzie?.”

(autor wierszyka nieznany)

Jeżeli chcesz się z nami skontaktować, w tym także w sprawie warsztatów i szkoleń, prosimy napisz do nas. Prosimy o kontakt mailowy także w sprawie indywidualnych sesji  coachingowych.

Autorka wpisu: Małgorzata Wąsowska

* Cel SMATER ( z ang. od pierwszych liter:  S – Specific and clear (specyficzny, konkretny, jasny), M – Measurable (mierzalny), A –Attainable (osiągalny), R– Relevant (istotny), T – Time-bound (osadzony w czasie, określony czas), E – Exciting (ekscytujący), R – Recorded ( zapisany)).